Leader w latach 2009-2015

Co to jest Leader?

Leader to europejski program wspierający społeczności, które stawiają na współpracę partnerską.

Inicjatywa LEADER realizowana jest w Unii Europejskiej od 1991r. stanowi nowe podejście do rozwiązywania problemów wsi. Warunkiem niezbędnym do pełnego i skutecznego realizowania polityki wobec obszarów wiejskich jest zaangażowanie społeczności wiejskich w proces podejmowania decyzji na poziomie lokalnym.
W krajach Unii Europejskiej powstało ponad 1000 Lokalnych Grup Działania (LGD) funkcjonujących na poziomie lokalnym. W Polsce działa około 200 grup. Przez swoje działania i inicjatywy dają pole do aktywności mieszkańcom wsi, wykorzystując w sposób innowacyjny lokalne zasoby przyrodniczo- kulturowe, przyczyniając się do tworzenia miejsc pracy i promocji obszarów wiejskich.
LEADER kładzie silny nacisk na partnerstwo pomiędzy trzema sektorami: publicznym, społecznym i ekonomicznym oraz na tworzenie pomiędzy nimi sieci powiązań celem wymiany doświadczeń,  wzajemnej współpracy i realizacji wspólnych projektów.
W latach 2009- 2015 Leader będzie realizowany w Polsce w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich działania Osi 3 i 4.

Warunki udziału w działaniach  Leader

Leader skierowany jest do obszarów wiejskich spójnych terytorialnie zamieszkałych przez 10-150 tyś mieszkańców. W celu jego realizacji powinna powstać Lokalna Grupa Działania /LGD/ (zarejestrowana jako stowarzyszenie)  w skład, której wejdą przedstawiciele sektora publicznego (samorządy) społecznego (organizacje) ekonomicznego (przedsiębiorcy). Grupa ta  powinna opracować program wspólnych działań w formie dokumentu- Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR), powinien on opisywać takie obszary  tematyczne jak : poprawa jakości życia na wsi, tworzenie pozarolniczych miejsc pracy, aktywizowanie mieszkańców i budowanie kapitału społecznego, wykorzystanie zasobów przyrodniczych i kulturowych w rozwoju lokalnym. Wdrożeniu LSR będą służyły środki Unii Europejskiej kierowane w ramach programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz aktywność mieszkańców i partnerów  zaangażowanych w LGD.

Od 2009 r. mieszkańcy zamieszkali na obszarze LGD będą mogli ubiegać się o pomoc finansową w zakresie następujących działań (dalej zwanych operacjami):

  • różnicowanie kierunku działalności nierolniczej
  • odnowa i rozwój wsi
  • rozwój mikroprzedsiębiorstw
  • małe projekty

Zakres operacji Działań Leader:

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

  • Beneficjenci: działalność nierolnicza lub związana z rolnictwem, podejmowaną poprzez rolników, domowników, małżonków rolników. Osoba fizyczna występująca z wnioskiem powinna być objęta ubezpieczeniem społecznym rolników. Gospodarstwo Rolne, w którym pracuje beneficjent było objęte w roku poprzedzającym złożenie wniosku płatnościami bezpośrednimi.
  • Zakres pomocy: pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; usług dla ludności; sprzedaży hurtowej lub detalicznej; rzemiosła lub rękodzielnictwa; robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; usług transportowych; usług komunalnych; przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych;  magazynowania lub przechowywania towarów; wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.
  • Wysokość pomocy:
    • Pomoc ma formę zwrotu max. 50% kosztów kwalifikowanych operacji;
    • Maksymalna wysokość udzielonej pomocy jednemu beneficjentowi w gospodarstwie rolnym, w okresie realizacji programu, (2009- 2015) nie może przekroczyć 100 000 zł.
    • Płatności- refundacja poniesionych kosztów etapowo lub za cały projekt.
Tworzenie i rozwój mikro przedsiębiorstw
  • Beneficjenci: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające do 10 osób o obrocie netto do 2 mln euro na obszarze LGD.
  • Zakres pomocy: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; usług dla ludności; sprzedaży hurtowej lub detalicznej; rzemiosła lub rękodzielnictwa; robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; usług transportowych; usług komunalnych; przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych;  magazynowania lub przechowywania towarów; wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.
  • Wysokość pomocy przyznanej na realizację operacji nie może przekroczyć:
    • 100 000 zł - jeśli biznes plan przewiduje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy,
    • 200 000 zł - jeśli biznes plan przewiduje utworzenie od 3 do 4 miejsc pracy,
    • 300 000 zł - jeśli biznes plan przewiduje utworzenie co najmniej 5 miejsc pracy
    • Pomoc ma formę zwrotu max. 50% kosztów kwalifikowanych operacji,
    • Płatność- refundacja poniesionych kosztów etapowo za cały projekt.
  • Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji programu (w latach 2009- 2015), nie może przekroczyć 300 000 zł. W przypadku przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych, maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji programu, wynosi 100 000 zł.

Odnowa i rozwój wsi

  • Zakres pomocy. Pomocy udziela się podmiotom z tytułu inwestycji w zakresie: 
    • remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, w tym obiektów zabytkowych;
    • remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa kulturowego, tradycji, sztuki lub kultury; kształtowania przestrzeni publicznej;
    • budowy   lub   remontu,   przebudowy   publicznej   infrastruktury   związanej rozwojem funkcji turystycznych, sportowych i społeczno-kulturalnych;
    • zakupu obiektów zabytkowych lub charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie oraz ich adaptację na cele publiczne;
    • odnawiania,  eksponowania lub konserwacji lokalnych  pomników  historii, obiektów architektury sakralnej i miejsc pamięci.
  • Ogólne zasady finansowania:
    • refundacji podlegają koszty kwalifikowane poniesione przez beneficjenta, w wysokości nie przekraczającej 75% tych kosztów, z tym że dla jednej miejscowości – nie więcej niż 500 000 zł w okresie realizacji programu,
    • wysokość pomocy nie może być wyższa niż 500 000 zł, także w przypadku operacji realizowanej w więcej niż jednej miejscowości, z tym że kwotę tę dzieli się proporcjonalnie do kosztów realizacji w każdej z tych miejscowości,
    • wysokość pomocy przyznanej na realizację jednej operacji nie może być niższa niż 25 000 zł, według kalkulacji kosztów określonych we wniosku o przyznanie pomocy.
  • Beneficjent:
    • gmina,
    • instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego,
    • kościół lub związek wyznaniowy,
    • organizacja pozarządowa pożytku publicznego,
Małe projekty         

  • Beneficjentami „małych projektów” mogą być:
    • osoby fizyczne: pełnoletnie, zameldowane lub prowadzące działalność na obszarze LGD
    • osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, utworzona na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacja albo stowarzyszenie z siedzibą na obszarze LSR
    • osoby prawne i jednostki organizacyjne o charakterze kościelnym lub związków wyznaniowych,
  • Zakres pomocy:
    • podnoszenie świadomości mieszkańców wsi, w tym poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla ludności z obszaru objętego LSR;
    • podniesienia jakości życia ludności na obszarze działania LGD, w tym poprzez:
      • udostępnianie na potrzeby społeczności wiejskiej urządzeń i sprzętu komputerowego, w tym urządzeń i sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu;
      • organizację imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze objętym działalnością LGD;
    • rozwój aktywności społeczności lokalnej, w tym poprzez:
      • promocję lokalnej twórczości ludowej, kulturalnej i artystycznej z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego;
      • kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów;
      • kultywowanie tradycyjnych zawodów i rzemiosła;
    • rozwój agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym poprzez:
      • utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej oraz stron www, przygotowanie i wydanie folderów i innych publikacji informacyjnych dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju;
      • budowę/odbudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych, ścieżek spacerowych, dydaktycznych;
    • zachowanie lub odtworzenie, zabezpieczenie i oznakowanie cennego dziedzictwa przyrodniczego i krajobrazowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione w tym obszary objęte siecią Natura 2000;
    • zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego, w tym poprzez:
      • prowadzenie badań, gromadzenie danych, odbudowa lub renowacja, zabezpieczenie, uporządkowanie i oznakowanie niewielkich obiektów kulturowych i historycznych ważnych lub charakterystycznych dla danej miejscowości;
      • odnawianie, uporządkowanie i oznakowanie prywatnych  budynków i obiektów charakterystycznych dla budownictwa  i krajobrazu danego regionu;
      • remont świetlic wiejskich i zakup ich wyposażenia
    • rozwój lokalnej aktywności gospodarczej poprzez inicjowanie powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach lub produktach rolnych i leśnych, oraz tradycyjnych sektorach gospodarki.
  • Wysokość pomocy: na operacje z zakresu „małych projektów” wynosić będzie maksymalnie 70% kosztów kwalifikowanych operacji nie więcej jednak niż 25 tys. zł; przy czym całkowity koszt operacji nie może być niższy niż 4,5 tys. zł oraz wyższy, niż 100 tys. zł w okresie realizacji programu (2009-2015)


Zasady składania wniosków do LGD
 
Wnioski powinny być zgodne z Lokalna Strategią Rozwoju. Termin naboru będzie ogłaszała Lokalna Grupa Działania. Wnioski do finansowania będzie wybierała społeczna Rada LGD.
Leader będzie także finansować funkcjonowanie LGD:

  • Nabywanie umiejętności i aktywizacja. Pomoc przyznawana dla LGD w ramach działania może w szczególności dotyczyć:
    • badań nad obszarem objętym LSR;
    • informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR;
    • szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR;
    • wydarzeń o charakterze promocyjnym związanych z obszarem działania LGD;
    • szkolenia lokalnych liderów
    • animowania społeczności lokalnych;
    • kosztów bieżących LGD,
  • Wdrożenie projektów współpracy
    • Wspólne przedsięwzięcia realizowane przez LGD

Więcej informacji www.minrol.gov.pll

 


Opracowanie materiału:
Irena Krukowska-Szopa, Krzysztof Szustka
Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”, ul. Wrocławska 41, 59-220 Legnica
Tel. 076 86 294 30, www.zielonaakcja.pl